Tax expenditures w systemie opodatkowania rolnictwa w Polsce i wybranych krajach UE

Jakub Staniszewski

doi:10.14595/PES/02/008

Jakub Staniszewski Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Staszica w Pile

DOI: https://doi.org/10.14595/PES/02/008

Abstrakt

Artykuł podnosi kwestię specyfiki rolnictwa w kontekście jego opodatkowania. Przedstawione zastają argumenty przemawiające za interwencją w sektorze rolnym, przy zastosowaniu różnych narzędzi, w tym polityki podatkowej. Preferencyjne opodatkowanie działalności rolniczej to przykład tzw. tax expenditures. Różnorakie preferencje stosowane są w większości państw UE. Szczególnym przykładem jest Polska, gdzie rolnicy są całkowicie zwolnieni z wymogu płacenia podatku dochodowego, stanowiącego podstawę opodatkowania rolnictwa w innych krajach UE. Choć przytoczyć można liczne argumenty, za i przeciw stosowaniu preferencji podatkowych, to ostatecznie nie można zapominać, że podstawową funkcją podatków jest dostarczanie dochodów budżetowych. Sytuacja, kiedy funkcja stymulacyjna zaczyna dominować nad fiskalną, szczególnie w obliczu nacisków grup interesów jest zdecydowanie niepożądana.

Bibliografia

Brixi H. P., Valenduc C. M., Swift Z. L., 2004. Tax Expenditures--shedding Light on Government Spending Through the Tax System. World Bank Publications, Waszyngton.
Burman L. E., 2003: Is the tax expenditure concept still relevant?, National Tax Journal, nr 56(3), s. 613-627.
Burman L. E., Phaup M., 2011. Tax expenditures, the size and efficiency of government, and implications for budget reform, Tax Policy and the Economy. vol. 26, no. 1, s. 93-124.
Czyżewski A., Kułyk P., 2010. Relacje między otoczeniem makroekonomicznym a rolnictwem w krajach wysokorozwiniętych i w Polsce w latach 1991-2008. Ekonomista, nr 2, s. 189-214.
Czyżewski A., Matuszczak A., 2011. Dylematy kwestii agrarnej w panoramie dziejów. Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 90, s. 5-23.
Czyżewski A., Poczta A., Wawrzyniak Ł, 2006. Interesy europejskiego rolnictwa w świetle globalnych uwarunkowań polityki gospodarczej. Ekonomista, nr 3, s. 347-369.
Czyżewski B., Mrówczyńska-Kamińska A., 2011. Przepływy międzygałęziowe i podział rent w sektorze rolno-żywnościowym w Polsce w latach 1995-2005. Ekonomista, nr 2, s. 203-233.
Dziemianowicz R. I., 2007a. Efektywność systemu opodatkowania rolnictwa. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Dziemianowicz R. I., 2007b. Ocena polskich rozwiązań w zakresie opodatkowania rolnictwa na tle systemów obowiązujących w wybranych krajach Unii Europejskiej. Problemy Rolnictwa Światowego, nr 2, s. 184-194.
Dziemianowicz R. I., 2007c. Opodatkowanie jako forma wsparcia rolnictwa, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 2, s. 42-59.
European Commision, 2013. Overview of CAP Reform 2014-2020. Agricultural Policy Perspectives Brief, nr 5, http://ec.europa.eu/agriculture/policy-perspectives/policy-briefs/05_en.pdf (dostęp: 18.01.2015).
Jerzak M. A., 2008. Zarządzanie ryzykiem jako czynnik stabilizacji dochodów i poprawy konkurencyjności w rolnictwie. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, nr 10(3), s. 246-251.
Kłoczko-Gajewska A., Sulewski P., 2009. Postawy rolników wobec ryzyka oraz sposoby jego ograniczania. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 96, z.1, s. 141-148.
Kowalczyk S., Sobiecki R., 2011. Europejski model rolnictwa–uwarunkowania ewolucji. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, t. 98, z. 3, s. 9-20.
Kowalski A., Rembisz W., 2003. Modele zachowań gospodarstwa rolnego w warunkach endogenicznych i egzogenicznych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1, s. 3-13.
Kraan D. J., 2004. Off-budget and tax expenditures. OECD Journal on Budgeting, nr 4(1), s. 121-142.
Maciejczak M., 2009. Rolnictwo i obszary wiejskie źródłem dóbr publicznych–przegląd literatury. Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 75 (4), s. 121-134.
Milewski R., Kwiatkowski E. (red.), 2012. Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Motowidlak U., 2009. Aktywność gospodarstw rolnych w Polsce w budowaniu łańcuchów dostaw. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Problemy Rolnictwa Światowego, nr 8, s. 131-141.
OECD 2010. Tax Expenditures in OECD Countries. OECD Publishing, http://www.keepeek.com/Digital-Asset-Management/oecd/governance/tax-expenditures-in-oecd-countries_9789264076907-en#page2 (dostęp: 23.01.2015).
OECD 2014, Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2014: OECD Countries, OECD Publishing ONZ 2014. GDP and its breakdown at current prices in National currency. http://unstats.un.org/unsd/snaama/dnltransfer.asp?fID=1 (dostęp: 1.11.2014).
Owsiak S., 2013. Harmonizacja podatków bezpośrednich warunkiem integracji gospodarczej unii europejskiej, http://owe2.pte.pl/pliki/2/1/s_owsiak_harmonizacja.pdf (dostęp: 31.01.2015).
Pawłowska-Tyszko J. (red.), 2013. Systemy podatkowe w krajach Unii Europejskiej. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Warszawa.
Poczta-Wajda A., 2009. Zjawisko paradoksu rozwojowego w polityce rolnej. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, nr 11(2), s. 200-205.
Rembisz W., 2010. Krytyczna analiza podstaw i ewolucji interwencji w rolnictwie. Współczesna Ekonomia, nr 4(4), s. 7-25.
Skarżyńska A., 2011. Skala produkcji rolniczych działalności produkcyjnych a ich opłacalność. Roczniki Nauk Rolniczych, SERIA G, T. 98, z. 1, s. 7-21.
Stiglitz J. E., 1987. Some theoretical aspects of agricultural policies. The World Bank Research Observer, nr 2(1), s. 43-60.
Wilkin J., 2009. Wielofunkcyjność rolnictwa - konceptualizacja i operacjonalizacja zjawiska, Wieś I Rolnictwo, nr 4, s. 9-28.
Zegar J. S., 2013. Kwestia bezpieczeństwa żywnościowego a ekonomia. IX Kongres Ekonomistów Polskich, materiały konferencyjne.
Zegar J. S., 2007, Przesłanki nowej ekonomiki rolnictwa. Zagadnienia ekonomiki rolnej, nr 4, s. 5-27.
Ziętara W., 2009. Model polskiego rolnictwa–wobec aktualnych wyzwań. Zeszyty naukowe SGGW–Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 73, s. 5-21.